Kamienica projektu Alberta Graua przy ul. Ofiar Oświęcimskich 19 może być postrzegana jako typowa dla epoki, w której powstała. Budynek ten poniekąd łączy dwa odrębne zjawiska, tak charakterystyczne dla XIX-wiecznego Wrocławia: gwałtowny rozwój budownictwa miejskiego oraz wzmożoną aktywność środowisk żydowskich w życiu kulturalnym regionu, gdyż mieściła się tu początkowo siedziba Fundacji Fränckla.
Kamienica nr 19 powstała w 1869 roku na miejscu gotyckiej kamienicy przebudowanej w renesansie, której fragmenty zachowały się w piwnicach budynku. Podstawową formę zabudowy mieszkaniowej stanowiły wówczas kamienice czynszowe, początkowo projektowane głównie w oparciu o klasycyzującą szkołę Karla Friedricha Schinkla, a następnie w nurcie historyzmu. Z procesem zagęszczania zabudowy w obrębie działki budowlanej wiązało się natomiast budowanie oficyn za kamienicami frontowymi. W obraz ten znakomicie wpisuje się kamienica nr 19 – neogotycki budynek na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem otoczonym oficynami.
W kamienicy tej do 1941 roku mieściła się siedziba zarządu Fundacji Fränckla. Jonas Fränckel, żyjący na przełomie XVIII i XIX wieku żydowski filantrop, w swym testamencie poświęcił ogromną część majątku na założenie charytatywnych instytucji wspierających wrocławską społeczność Żydów. Dzięki powstałej w tej sposób Fundacji mogły powstać Żydowskie Seminarium Teologiczne, przytułek czy szpital. Bardzo ważnym aspektem działania Fundacji było również wspieranie młodych artystów. Utworzony w 1865 r. Żydowski Instytut Popierania Sztuk i Rzemiosł umożliwiał stypendystom studia na uczelniach wrocławskich i berlińskich oraz zaprezentowanie swoich umiejętności poza gminą. Działalność Fränckla wpisywała się w XIX-wieczny nurt rozwoju życia kulturalnego w ramach wrocławskiej gminy żydowskiej.
Posesja przy prestiżowej Junkernstrasse (obecnie Ofiar Oświęcimskich) od lat 30. należała do rodziny Fräncklów i początkowo przypisany był jej numer 11. Budynek powstał w według projektu Alberta Graua i od początku mieścił biura zarządu Fundacji oraz mieszkania czynszowe. Ślady tych informacji można znaleźć w księgach adresowych z tamtych lat. W księdze z 1837 roku widnieje informacja, że działka nr 11 należy do kupca Fränckla. W 1870 roku zaznaczono, że jest to siedziba Fundacji Fränckla, ale trwa tam jeszcze budowa, a w 1891 i w kolejnych latach informowano o kuratorium i biurach Fundacji oraz prywatnych lokatorach. Neogotycka kamienica z ceglaną elewacją wyróżniała się pośród neorenesansowych i klasycystycznych zabudowań Junkernstrasse, co akcentowało w znaczący sposób odmienność funkcji oraz odrębność wyznaniową właścicieli.
Albert Grau, gdy projektował ten budynek, miał niespełna 32 lata, stał dopiero u progu swej kariery. Od trzech lat zatrudniony był we Wrocławiu – kierował budową zaprojektowanej przez Opplera Synagogi Na Wygonie. Własne atelier architektoniczno-budowlane założył pięć lat po zleceniu Fundacji, a po jego śmierci w 1900 roku prowadził je jego syn, Erich Grau.
Dwuipółtraktowy dom frontowy ma cztery kondygnacje, a mniejsze, jednotraktowe oficyny trzy lub cztery. Niewielki dziedziniec wewnętrzny jest prostokątny. Stosunkowo szeroka elewacja mieści osiem osi okiennych, na wysokości drugiej i trzeciej kondygnacji oddzielonych lizenami co dwie osie. Wieńczą ją trzy schodkowe szczyty maswerkowymi oknami zamkniętymi łukiem ostrym, a pomiędzy skrajnymi szczytami rozciąga się balkon z ażurową balustradą. Lizeny rozciągnięte na dwie kondygnacje oraz szczyty stanowiące optycznie ich przedłużenie wysmuklają elewację, a jej symetryczna (oprócz partii przyziemia) artykulacja dodają kamienicy monumentalności odpowiedniej dla pierwotnej funkcji obiektu. Zwracają również uwagę bogate zdobienia w formie pasów klinkierowej cegły i ceramicznych ornamentów. W gzymsie koronującym, na osi środkowej umieszczony został rzeźbiony wizerunek Alberta Graua na tle jego nazwiska. Na osiach środkowych bocznych szczytów widnieją natomiast znaki cechowe oraz nazwiska budowniczych. Ornamenty zdobią gzymsy oraz opaski otworów okiennych i drzwiowych, a można wśród nich odnaleźć motywy takie jak na przykład pędy róż, liście akantu, bluszcz czy stylizowane wieloliście. We wnętrzach można podziwiać bogaty neogotycki wystrój stolarki drzwiowej i okiennej, boazerii i sztukaterii.
W pierwszej dekadzie XX wieku zmieniono numerację ulicy i posesja Fundacji zyskała numer 19. Po II wojnie światowej w budynku znajdowały się mieszkania i sklepy, następnie kamienica stała się siedzibą I Oddziału Wrocławskiego Kredyt Banku. W 1992 roku obiekt przeszedł wówczas gruntowne prace konserwatorskie, w 1994 roku zmodernizowano również wewnętrzny dziedziniec. Obecnie stanowi część kompleksu Zaułek Świdnicki.
„ oprac. Karolina Dzimira”